Bollywood Bollywood – jest to umowna nazwa indyjskiego przemysłu filmowego utworzona w latach 70. ze zbitki słów Hollywood i Bombaj przez dziennikarza pisma "Cineblitz". Bombaj jest największym ośrodkiem produkcyjnym indyjskiej kinematografii, jeszcze sprzed II wojny światowej.
Pole znaczeniowe Nazwa Bollywood jest umowna, stosowana w kilku kontekstach, w odniesieniu:
do nazwy samego ośrodka produkcyjnego w Bombaju, także retrospektywnie, w odniesieniu do czasów, kiedy nazwa jeszcze nie funkcjonowała. Na takiej zasadzie za klasyków Bollywood uważane są takie filmy jak Mughal-e-Azam, inne filmy Mehbooba Khana, czy Raja Kapoora.
Informacje ogólne Filmy bollywoodzkie są przeważnie tworzone w konwencji masala movie często utożsamianej na Zachodzie z kategorią musicalu; z licznymi sekwencjami taneczno-śpiewanymi. Akcja niekiedy opiera się na tradycyjnych melodramatycznych schematach, dramatycznych zwrotach fortuny czy szczęśliwych zbiegach okoliczności. Przez lata filmy z Bollywoodu, a także innych ośrodków indyjskiej kinematografii były krytykowane przez hinduskich intelektualistów oraz znawców z Zachodu za naiwność fabuły, kiepską grę aktorów oraz brak oryginalności scenariusza.
Indyjska kinematografia jest największą na świecie. Pracuje w niej około 2,5 miliona ludzi, powstaje tam do tysiąca filmów rocznie. W samym Bombaju powstaje 300-400 filmów rocznie, które mają największy udział w rynku krajowym i największy udział w eksporcie.
Filmy powstają w wielu ośrodkach i w wielu językach. W Bollywood sensu stricte powstają filmy w języku hindi, zwykle w odmianie hindustani, zawierającej wiele naleciałości urdu, dzięki czemu są one zrozumiałe w całych Indiach. O ile kino tamilskie, syngaleskie, bengalskie i inne mniejsze kinematografie etniczne w Indiach są – z niewielkimi wyjątkami – adresowane zasadniczo do regionalnych społeczności, o tyle Bollywood to kinematografia nastawiona na całe Indie (oraz eksport).
Twórcy Bollywood Reżyserzy współcześni
Sanjay Leela Bhansali Farah Khan Karan Johar Yash Chopra Ashutosh Gowariker Satish Kaushik Mani Ratnam historyczni
Mehboob Khan Bimal Roy Raj Kapoor
Choreografowie Farah Khan
Aktorki Himani Shivpuri Aishwarya Rai Amrita Rao Sushmita Sen Kajol Devgan Jaya Bhaduri Priyanka Chopra Preity Zinta Rani Mukherjee Esha Deol Kareena Kapoor Seema Biswas Madhuri Dixit Rakhi Sawant Bipasha Basu Isha Koppikar
Aktorzy Shah Rukh Khan Akshay Kumar Aamir Khan Amitabh Bachchan Hrithik Roshan Abhishek Bachchan Salman Khan Manoj Bajpai Zayed Khan John Abraham Arjun Rampal Raj Kapoor Sunil Shetty Saif Ali Khan Uday Chopra Ajay Devgan Vivek Oberoi Govinda Muzamil Ibrahim Shahid Kapoor
Przykłady filmów Bollywood Czasem słońce, czasem deszcz (2001; hindi: Kabhi Khushi Kabhie Gham) Devdas (2002) Lagaan (2001; ang. (Lagaan: Once Upon a Time in India) – nominowany do Oscara w kategorii najlepszy film zagraniczny. Aśoka Wielki (2001) Coś się dzieje Kuch Kuch Hota Hai Jestem przy tobie Main Hoon Na Saathiya Fanaa, część filmu była realizowana w Zakopanem Gdyby jutra nie było Kal Ho Naa Ho Żona dla zuchwałych Dilwale Dulhania Le Jayenge Rebeliant (film) Rang De Basanti (tj. "Kolor szafranu") – oficjalny kandydat w 2006 roku do Oscara w kategorii najlepszy film zagraniczny. Dil Se "Z całego serca" Kabhi Alvida Naa Kehna Nigdy nie mów żegnaj Salaam Namaste "Trudna droga do miłości" (2005) Race (2008) Bunty aur Babli Bunty i Babli Mohabbatein Miłość żyje wiecznie Don (2006) Dhoom (2004) Dhoom 2 (2006) Om Shanti Om (2007)
Wybrana literatura Ch. Das Gupta, The Painted Face. Studies in India's Popular Cinema, Delhi 1991. T. Ganti Bollywood. A guide to popular Hindi cinema A. Karp Zrozumieć Bollywood, Encyklopedia Gazety Wyborczej, tom 21 (2005-2006) 2007 E. Królikowska-Avis, Indie podbijają Zachód, "Film" 2002 nr 10 K. Magiera, Różnorodność kina Bollywoodu, czyli bogactwo repertuarowe w rozrywkowym kinie indyjskim, "Panoptikum" nr 5 (12) 2006. V. Mishra, Bollywood Cinema: Temples of Desire, London-New York 2002. V. Mishra, Autorstwo i powab romansu, "Kwartalnik Filmowy" nr 51 (2005) – fragment powyższej książki. J. Pietrzak, Co Bollywood ma wspólnego z kiczem?, "Panoptikum" nr 5 (12) J. Pietrzak, Skąd się bierze potęga Bollywood, "Przegląd" nr 35 (2006) R. Smoczyński, Fabryka bogów, "Film" 2003 nr 2 T. Szurlej, Bollywood. Indyjskie kino komercyjne, "Kwartalnik Filmowy" nr 51 (2005) Shashi Tharoor Bollywood Dialog 2004 Warszawa (z ang. "Show Buisness" 1991)
Źródło
|